Het Mundaneum. Machine om te denken over de wereld

Rond het begin van de 20e eeuw begonnen Paul Otlet en Henri la Fontaine te dromen van een andere wereld: een wereld waarin kennis voor iedereen toegankelijk is, en een weg is naar universele vrede. Ze richtten het Mundaneum op om kennis te verzamelen en te verspreiden. Door talrijke projecten uit te voeren die gericht waren op de overdracht van kennis, trachtten ze hun ideaal van vrede te verwezenlijken. Door de wereld te classificeren, te documenteren, te delen, te federeren en te dromen, stelden ze zich een Wereldstad voor geheel gewijd aan universeel begrip.

Vandaag is het Mundaneum een internationaal gerenommeerd archief en museum van de Federatie Wallonië-Brussel. Het heeft het Europees erfgoedlabel gekregen en is opgenomen in het Memory of the World Register van UNESCO. De universalistische utopie die het belichaamde, blijft voortbestaan door een verzameling van 6 kilometer aan documenten en in de humanistische, pacifistische en universele waarden die tot de oprichting ervan hebben geleid.

Dit boek nodigt u uit om dit visionaire avontuur te ontdekken, evenals de vrouwen en mannen waardoor het mogelijk werd gemaakt: Paul Otlet, de vader van de informatiewetenschap en voorloper van het internet, Henri La Fontaine, Nobelprijswinnaar voor de Vrede, maar ook Léonie La Fontaine, een van de eerste Belgische feministen, en nog vele anderen. Een duik in de wereld van het Mundaneum is binnengaan in de “machine om te denken over de wereld”.

Beschikbaar in het Frans, Nederlands en Engels.

Auteurs
Jacques Gillen – Stéphanie Manfroid – Aurélie Montignie – Justine Stragier

Voorwoord:Alex Wright

L’Heure a sonné. Regards contemporains sur les écrits pacifistes d’Henri La Fontaine

Het uur is geslagen voor volkeren om te kiezen tussen ofwel het in stand houden van oude vijandigheden, voorouderlijke vooroordelen en ziekelijke afgunst, met hun onuitsprekelijke angsten en bloeddorstige gevolgen, ofwel het uitbouwen van een wereldgemeenschap gebaseerd op de rechtsstaat en het wederzijds vertrouwen – Henri La Fontaine.

Dit boek verzamelt voor het eerst de pacifistische geschriften van Henri La Fontaine (1854-1943), winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1913. Vanaf het einde van de 19^e eeuw tot de Tweede Wereldoorlog was deze Belgische socialist een belangrijke figuur in de pacifistische beweging. Als voorzitter van het Internationaal Bureau voor de Vrede en lid van de Interparlementaire Unie zette hij zich in voor de vrede in een aantal pacifistische organisaties, maar ook in vrijmetselaarsmilieus, binnen zijn partij en in feministische milieus. Want tot vrede komen vroeg volgens Henri La Fontaine om een diepgaande transformatie van menselijke en internationale relaties en de opbouw van een meer egalitaire en collectieve samenleving. Hij genoot internationale erkenning en reisde de wereld rond om zijn ideeën te verdedigen waar hij maar kon.

Deze bloemlezing bundelt artikels, toespraken en eerder ongepubliceerde teksten uit de collecties van het Mundaneum, dat mede door Henri La Fontaine werd opgericht en waar zijn archieven worden bewaard. De bijdragen van meerdere specialisten bieden inzicht in de context en blijvende relevantie van deze teksten.

Mede-uitgegeven door het Mundaneum en de Fondation Henri La Fontaine, onder leiding van Jacques Gillen en Daniel Sotiaux.

Met medewerking van

Carl Bouchard – Monique Chemillier-Gendreau – Ahmet Insel – Michel Marbeau – Pierre Van den Dungen – Jacob Zollmann

Dit boek is alleen beschikbaar in het Frans.

D’une guerre à l’autre. Correspondance entre deux pacifistes: Henri La Fontaine et Henri Golay

Van 1912 tot aan de Tweede Wereldoorlog bloeide een briefwisseling van duizenden pagina’s tussen Henri La Fontaine, Nobelprijswinnaar voor de Vrede en voorzitter van het Internationaal Vredesbureau, en Henri Golay, secretaris-generaal van de organisatie. Hun correspondentie getuigt van de hoop die pacifisten na 1918 koesterden en de toenemende moeilijkheden waarmee ze te maken kregen naarmate de vrede tijdens het interbellum steeds meer bedreigd werd. Henri La Fontaine en Henri Golay schommelen tussen geestdrift en teleurstelling (soms demoralisering) en drukken zich hier vrijelijker uit dan in officiële toespraken of geschriften. Hun correspondentie geeft ons een intiem inzicht in hun indrukken en blijkt verbazingwekkend actueel.

De brieven werden geselecteerd, gepresenteerd en geannoteerd door Jacques Gillen, licentiaat in de geschiedenis aan de Université Libre de Bruxelles. Als archivaris bij het Mundaneum is hij verantwoordelijk voor de collecties met betrekking tot pacifisme en anarchisme, en voor de archieven van Henri La Fontaine.

Éditions de la Fondation Henri La Fontaine

Dit boek is alleen beschikbaar in het Frans.

Paul Otlet – Le livre sur le livre. Traité de documentation

Paul Otlet is algemeen erkend als de vader van de informatiewetenschap. Zijn Traité de documentation. Le livre sur le livre (1934) is een fundamenteel en baanbrekend werk, waarin hij zijn visie op het verzamelen, classificeren en delen van kennis uiteenzet.
Hier is het bureau vrij van boeken. In plaats daarvan staat er een scherm en binnen handbereik een telefoon. Verderop, in een enorm gebouw, bevinden zich alle boeken en alle informatie. Vandaaruit wordt op het scherm de pagina geprojecteerd met het antwoord op de telefonisch gestelde vraag.

Mer voorwoorden van Benoît Peeters, Sylvie Fayet-Scribe en Alex Wright

Uitgegeven door Impressions Nouvelles.

Dit boek is alleen beschikbaar in het Frans.

Henri La Fontaine, Prix Nobel de la paix en 1913. Un Belge épris de justice

De Belg Henri La Fontaine (1854-1943) was in de late 19^e en vroege 20^e eeuw een sleutelfiguur in het pacifisme en zette zich in voor de ontwikkeling van het internationaal recht. Hij liep vooruit op het project van de Volkenbond (voorloper van de Verenigde Naties). Bij de oprichting na de Eerste Wereldoorlog zou hij er ook actief bij betrokken zijn. In 1913 ontving hij de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn vele nationale en internationale activiteiten, vooral als voorzitter van het Internationaal Bureau voor de Vrede. Als politicus sloot Henri La Fontaine zich aan bij de socialistische beweging zodra de Belgische Werkliedenpartij werd opgericht. Hij werd verkozen in de Senaat, waar hij de rol opnam van vicevoorzitter. Als fervente verdediger van vrouwenrechten was hij erg gevoelig voor de positie van de vrouw en actief betrokken bij een aantal emancipatiebewegingen. Als vrijdenker en vrijmetselaar droeg hij bij tot het openstellen van de Belgische vrijmetselarij voor vrouwen. Als gepassioneerd bibliograaf richtte hij samen met Paul Otlet het Mundaneum op, waar alle kennis van de wereld samengebracht zou worden zodat uit kennis vrede geboren kon worden.

Auteurs

Jérôme Adant – Colin Archer – Henri Bartholomeeusen – Marinette Bruwier – Pierre Galand – Verdiana Grossi – Jean-Michel Guieu – Daniel Laqua – Bruno Liesen – Valérie Piette – Wouter Van Acker – Gwenaël Vande Vijver – Christophe Verbruggen

Uitgegeven door Éditions Racine

Dit boek is alleen beschikbaar in het Frans.

Mundaneum. Archives of knowledge

Dit boek is een Engelse vertaling en bewerking van Les Archives de la Connaissance (gepubliceerd in 2008), door W. Boyd Rayward, emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Illinois en de eerste biograaf van Paul Otlet. Het schetst de geschiedenis van het Mundaneum en de archieven die er momenteel worden bewaard, zijnde de nalatenschap van het titanenwerk verricht door Paul Otlet en Henri La Fontaine.

Uitgegeven door de Graduate School of Library and Information Science, University of Illinois at Urbana-Champaign

Dit boek is alleen beschikbaar in het Frans.

Paul Otlet (1868-1944). Architecte du savoir, artisan de paix

Paul Otlet (1868-1944), een icoon van de documentatiekunde, blijft fascineren. Hij was een vernieuwer die oorspronkelijk werk verrichte in zeer uiteenlopende gebieden: bibliografie, fotografie, schematisering, encyclopedie en museografie. Hij was een pionier die al voor de Tweede Wereldoorlog de komst van het internet voorzag en die samen met de onafscheidelijke Henri La Fontaine (winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1913) de basis legde voor het Mundaneum, een soort Google van papier met een pacifistische inslag. Hij was een utopist die werkte aan een ideale samenleving. Met de hulp van Le Corbusier ontwierp hij een project voor een wereldstad. In dit boek behandelen specialisten van diverse achtergronden deze thema’s. Hun bijdragen werpen een geheel nieuw licht op een sleutelfiguur uit de eerste helft van de 20^e eeuw.

Auteurs

Jean-François Crombois – Robert Estivals – Sylvie Fayet-Scribe – Jacques Gillen – Luce Lebart – François Mairesse – Stéphanie Manfroid – Valérie Montens – Warden Boyd Rayward – Wouter Van Acker – Pierre Van Den Dungen – Charles van den Heuvel

Uitgegeven door Impressions Nouvelles, onder leiding van Jacques Gillen

Dit boek is alleen beschikbaar in het Frans.

Le Mundaneum. Les archives de la connaissance

Dit boek werd in 2008 gepubliceerd ter gelegenheid van de tiende verjaardag van de tentoonstellingsruimte van het Mundaneum. Dit project, dat in 1895 werd begonnen als gezamenlijk initiatief van een van de vaders van de bibliografie, Paul Otlet (1868-1944) en Nobelprijswinnaar Henri La Fontaine (1854-1943), had als doel alle kennis ter wereld samen te brengen. Het Mundaneum werd een universeel documentatiecentrum en, in de eerste helft van de 20^e eeuw, de bakermat van internationale humanistische instellingen gewijd aan kennis en universele broederschap.

In de loop van de 20^e eeuw werden de rijke collecties van het Mundaneum ondergebracht op verschillende locaties in Brussel, waaronder het Jubelpark. Het Mundaneum, gevestigd in Bergen, is sinds 1998 een centrum voor expo’s en debatten. In het tijdperk van internet en Wikipedia is het belangrijker dan ooit om dit erfgoed onder de aandacht te brengen. Deze gids is ontworpen om daarbij te helpen.

Auteurs

Raphaèle Cornille – Stéphanie Manfroid – Manuela Valentino

Uitgegeven door Impressions Nouvelles.

Uitverkocht*

Henri La Fontaine. Tracé(s) d’une vie

In 1913 ontving Henri La Fontaine de Nobelprijs voor de Vrede. In zijn activisme voorzag hij de oprichting van de Volkenbond (voorloper van de Verenigde Naties). Toen dit eenmaal een feit was, nam hij er ook aan deel. Vanuit een vredesideaal droeg hij bij aan de oprichting van het Internationaal Bibliografisch Bureau in 1895. In dit kader hielp hij samen met Paul Otlet bij het uitbouwen van het Mundaneum, een plaats waar alle kennis van de wereld zou worden samengebracht om vrede en universeel begrip te stichten. Samen ontwikkelden ze de Universele Decimale Classificatie (UDC).

Hoewel afkomstig uit een liberaal milieu, koos hij voor een politieke loopbaan binnen het socialisme, waar hij zich inzette voor algemeen kiesrecht. Deze vicevoorzitter van de Senaat en vrijmetselaar was actief tot ver buiten de maçonnieke tempel: hij reisde doorheen de wereld om zijn pacifistische standpunten te verspreiden. Als Eerbiedwaardige Meester van Les Amis Philanthropes speelde hij ook een belangrijke rol bij de oprichting van de gemengde Vrijmetselaarsorde ‘Le Droit Humain’ in België. Vanuit zijn gevoeligheid voor vrouwenrechten werkte hij ook samen met zijn zus Léonie in bewegingen voor vrouwenemancipatie. Hij was een briljante, veelzijdige man die talloze artikelen en boeken publiceerde over juridische, literaire en politieke onderwerpen. Doorheen zijn andere activiteiten (bibliografie, muziek en bergbeklimmen) bleef hij bovenal een man van de vrede.

Dit boek verkent voor het eerst al de verschillende facetten van deze encyclopedische geest.

Auteurs

Marinette Bruwier – Jean-Paul Deplus – Nicole Haesenne – Hervé Hasquin – Suzanne Lecocq – Daniel Lefèbvre – Nadine Lubelski-Bernard – Stéphanie Manfroid – Gwenaël Van de Vijver

Uitverkocht*

1895-1995. Cent ans de l’Office international de bibliographie. Les prémisses du Mundaneum

De viering van het honderdjarig bestaan van het Internationaal Bibliografisch Bureau was de gelegenheid om de visionaire bijdrage van Paul Otlet en Henri La Fontaine te belichten. Deze twee uitzonderlijke denkers hadden een internationale visie: het opzetten van een wereldwijd bibliografisch repertorium en de oprichting van internationale documentatie-instellingen, die vanaf 1920 werden samengebracht op één locatie: het Wereldpaleis – Mundaneum. Dit zou tientallen jaren lang een reputatie hebben die onze grenzen oversteeg.

Auteurs

Paul Aron – Marinette Bruwier – Jean-François Crombois – Jean-François Füeg – Jean-Jacques Heirwegh – Jacques Hellemans – Christian L’Hoest – Nadine Lubelski-Bernard – Christine Piérard – Valérie Piette – Josiane Roelants-Abraham – Sven Steffens – Gabriel Thoveron – Jeffrey Tyssens – Erik van Binsbergen – Georges Van Slype

Uitverkocht*

Un Internet de papier. Le Mundaneum

Dit boekje, gepubliceerd in 1998, schetst de geschiedenis van het Mundaneum en stelt de collecties ervan voor.

Uitverkocht*