De fichekasten van het Universeel Bibliografisch Repertorium zijn ongetwijfeld het bekendste symbool van het Mundaneum. Ze vormen het meest beeldbepalende element van de museumscenografie ontworpen door François Schuiten en Benoît Peeters. Het UBR, dat in 2013 werd opgenomen in het ‘Memory of the World’-register van UNESCO, is fascinerend door zijn ambitie: een instrument zijn om elk boek ter wereld te vinden.
Het UBR werd in 1895 opgericht door Paul Otlet en Henri La Fontaine met als doel alle publicaties ter wereld vast te leggen op bibliografische fiches, ongeacht het onderwerp, de datum of plaats van publicatie of van bewaring.
Het UBR bestaat uit twee hoofdcomponenten: een onomastisch deel (als antwoord op de vraag: ‘Wat heeft deze auteur geschreven?’), en een thematisch deel (geordend op onderwerp). Daarnaast zijn er gerelateerde repertoria, zoals het Repertorium van Tijdschriften en het Administratief Repertorium, waarin correspondentie, personeelsinformatie, inventarissen van collecties, enz. zijn vastgelegd.
Het UBR begon met een gegevensbank van 400.000 fiches samengesteld door Paul Otlet, Henri La Fontaine en diens zus Léonie en groeide snel: in 1897 bevatte het 1,5 miljoen fiches. Dankzij de bijdragen van een wereldwijd netwerk van bibliografen en bibliothecarissen groeide het UBR tot ongeveer 18 miljoen fiches in het midden van de jaren 1930.
Voor de thematische classificatie ontwikkelden Otlet en La Fontaine de Universele Decimale Classificatie (UDC). Gebaseerd op het decimale classificatiesysteem uit de jaren 1870 van de Amerikaanse bibliothecaris Melwil Dewey, verdeelt de UDC kennis in 10 klassen genummerd van 0 tot 9. Zo worden bijvoorbeeld geschiedkundige werken ondergebracht in klasse 9. Elke klasse is op zijn beurt weer onderverdeeld in 10 groepen, elke groep in 10 divisies en elke divisie in 10 subdivisies, zodat het onderwerp van een boek heel precies kan worden gedefinieerd. Het voordeel van deze methode is dat het sleutelwoord wordt vervangen door een cijfer. Dit voorkomt interpretatieproblemen bij de keuze van het sleutelwoord en omzeilt taalbarrières – cijfers zijn immers universeel.
